بررسی سیر تکامل صنعت ساختمان، نشان می‌دهد که نقاط عطفی در مسیر پیشرفت ساخت‌وساز وجود داشته است که عموماً آن‌ها را تحت عناوین «عصر برنز» و «عصر آهن» می‌شناسند. امروزه یک تغییر کلیدی دیگر در این صنعت مطرح شده است و آن، استفاده فراگیر از فناوری نانو در بخش‌های مختلف ساختمان‌سازی است. پرسش این است که آیا می‌توان دوران فعلی را همچون نقاط عطف پیش گفته، «عصر نانو» نامید؟

نانو فناوری به‌عنوان یک حوزه نوظهور و بسیار پیشرفته، از اوایل دهه 1950 میلادی معرفی گردید و امروزه با سرعتی شگفت، به توسعه و پیشرفت ادامه می‌دهد. با توجه به ویژگی‌های منحصربه‌فرد مواد نانویی، استفاده از آن‌ها در صنعت ساختمان، می‌تواند اثرات قابل توجهی به همراه داشته باشد و عملاً مواد معمول و سنتی مورد استفاده را از دور خارج نماید. از مهم‌ترین این مواد، می‌توان به گرافن اشاره نمود که به نوعی بزرگ‌ترین انقلاب در حوزه فناوری نانو به حساب می‌آید. از گرافن، به دلیل استحکام کششی بیش از 100 برابری در مقایسه با فولاد و همچنین خواص قابل توجه دیگر، در طیفی وسیع از حوزه‌های ساخت‌وساز استفاده می‌شود. کاربردهای گرافن در روشنایی‌های «LED» و همچنین رنگ‌های ضدخوردگی نیز در موارد متعددی گزارش شده است. علاوه بر این، از گرافن به منظور اسپری بر روی پنل‌های خورشیدی نیز استفاده می‌شود. با توجه به استقبال فراوان صنعت از گرافن، شرکت‌های متعددی به فعالیت در این حوزه و تولید تجاری آن روی آورده‌اند که از آن جمله، می‌توان به «Avanzare» اشاره نمود که به‌عنوان یک  تأمین‌کننده جهانی گرافن شناخته شده و در حال آماده‌سازی کارخانه‌ جدیدی برای تولید و عرضه گرافن در اسپانیا است. لازم به ذکر است که پتانسیل‌های تجاری‌سازی گرافن به قدری زیاد است که دانشگاه آدلاید با همکاری شورای تحقیقات استرالیا «ARC»، مرکزی راه‌اندازی نموده تا زمینه‌های تجاری‌سازی گرافن را فراهم آورد.

اگرچه گرافن یکی از محبوب‌ترین مواد نانویی مورد استفاده در صنعت ساختمان است، اما نانوفناوری فقط در آن محدود نشده است. برخی محصولات مهندسی شده، مانند نانو اکسیدتیتانیوم، نانو سیلیکا، نانو اکسید روی و نانو نقره نیز، در حال حاضر در رنگ‌های سازگار با محیط‌زیست مورد استفاده قرار می‌گیرند. این رنگ‌های منحصربه‌فرد، می‌توانند گازهای گلخانه‌ای موجود در هوا را جذب نموده و با تولید اکسیژن، به سالم‌سازی هوا کمک نمایند.

از طرف دیگر، نانو سیلیکا، نانوکلی، نانوتیوب‌های کربنی، نانوآلومینا و نانو اکسیدتیتانیوم، همگی از محصولاتی هستند که بر اساس گزارش‌های ارائه شده، برای ایجاد خواص و عملکردهای مختلف، در تیرآهن و بتن مورد استفاده قرار گرفته‌اند.

گفتنی است که موارد اشاره شده، تنها بخش کوچکی از پتانسیل‌های فناوری نانو در ارتباط با صنعت ساختمان به حساب می‌آید. این مثال‌ها را می‌توان قله یک کوه یخ دانست که هویدا شده است و بخش عظیم آن، هنوز از دیده‌ها پنهان است. رویدادهایی مانند «DesignBUILD 2019» که با تمرکز بر تنظیم استانداردهای جدید ساختمانی در اواسط ماه آگوست برگزار خواهد شد و در خلال آن، آخرین نوآوری‌های مواد ساختمانی در معرض نمایش قرار می‌گیرد، می‌تواند به آشکارسازی این کوه یخ کمک نماید.

لازم به ذکر است که شرکت‌های فناور ایرانی نیز در طی سال‌های اخیر، موفق به تجاری‌سازی برخی محصولات نانویی در صنعت ساختمان شده‌اند که یکی از مثال‌های آن، تولید چسب و اندود ضدحریق نانویی برای اتصال انواع سنگ و بتن می‌باشد. در راستای این تمایل به استفاده از محصولات نانویی در صنعت ساختمان و نرخ بالای کشور در ارائه فناوری‌های نوین در این حوزه، در سال گذشته در جشنواره سالیانه فناوری نانو که در نمایشگاه بین‌المللی خلیج فارس برگزار گردید، ستاد ویژه توسعه فناوری نانو نیز بخش مجزایی را برای معرفی محصولات نانویی عرضه شده در صنعت ساختمان اختصاص داده بود که از جمله محصولات عرضه شده در این نمایشگاه، می‌توان به بتن‌های فوق سبک و شیرآلات با پوشش نانویی، اشاره نمود.

مرجع: «The Urban Developer»