دانشمندان موفق به طراحی و ساخت دستگاهی فوق مینیاتوری شده‌اند که می‌تواند سلول‌های منفرد را بدون نیاز به میکروسکوپ تصویربرداری نموده و یا آنالیز شیمیایی اثر انگشت از طریق دوربین گوشی‌های تلفن همراه هوشمند را ممکن سازد.

این دستگاه که از یک نانوسیم ساخته شده، هزار بار نازک‌تر از موی انسان بوده و کوچک‌ترین طیف‌سنج ساخته شده در جهان به حساب می‌آید و با توجه به ویژگی‌های منحصربه‌فرد، کاربردهای بالقوه‌ای در ارزیابی تازگی مواد غذایی، کیفیت داروها و حتی شناسایی اشیاء تقلبی دارد که همگی با استفاده از تنها یک گوشی هوشمند ممکن خواهد بود.

در قرن هفدهم میلادی، اسحاق نیوتن طی مشاهدات خود در مورد تقسیم نور از طریق منشور، بذرهایی از یک رشته علمی جدید کاشت که امروزه به بررسی تعامل نور و ماده (طیف‌سنجی) می‌پردازد. طیف‌سنج‌های نوری، ابزارهایی کلیدی در صنعت و تقریباً تمامی زمینه‌های علمی و تحقیقاتی به حساب می‌آیند که از فرآیندهای درون کهکشان‌ها تا ویژگی‌های مولکولی پروتئین‌ها را برای محققین آشکار می‌سازند. با وجود تمامی پیشرفت‌های صورت گرفته، اغلب طیف‌سنج‌ها مبتنی بر اصولی شبیه به آنچه نیوتن با منشور خود نشان داد، عمل می‌کنند. این امر، محدودیت‌هایی برای طیف‌سنج‌ها به دنبال دارد: آن‌ها عموماً حجیم بوده و کوچک کردن اندازه آن‌ها بسیار دشوار است. حال، پس از گذشت چهارصد سال از نظریه نیوتن، تیمی بین‌المللی از محققین کمبریج، توانسته‌اند بر این چالش غلبه نموده و سیستمی هزار برابر کوچک‌تر از نمونه‌های فعلی تولید نمایند. نانوسیم بکار گرفته شده از سوی تیم تحقیق، ترکیبی از مواد متنوعی داشته و قادر به پاسخگویی به رنگ‌های مختلف نور از یک طیف قابل مشاهده است. یکی از اعضای تیم تحقیق در این باره می‌گوید: «نانوسیم مهندسی شده، می‌تواند کارکردی همچون یک منشور، اما بسیار کوچک‌تر داشته باشد.»

محققین امیدوارند که دستگاه جدید، بستری برای تولید نسل جدیدی از طیف‌سنج‌های فوق فشرده باشد که از نور ماوراءبنفش تا مادون‌قرمز را تحت پوشش قرار می‌دهد. این فناوری، کاربردهای وسیع تحقیقاتی، مصرفی و صنعتی داشته که از آن جمله، می‌توان به سیستم‌های آزمایشگاهی، تراشه‌های زیستی و دستگاه‌های پوشیدنی هوشمند اشاره نمود. گفتنی است که با توجه به پتانسیل‌های تجاری چشمگیر این فناوری، محققین حفاظت از این فناوری نوظهور و باارزش توسط سیستم پتنت را نیز مد نظر داشته و نسبت به ثبت درخواست خود اقدام نموده‌اند.

مرجع: «Nanowerk»