گستره کاربردی فناوری نانو، تنها به زمین منتهی نشده و تا آنجا پیش رفته که حتی در پروژه‌های تحقیقاتی ناسا هم، جایگاهی ویژه به خود اختصاص داده است. ناسا در جدیدترین پروژه خود، به منظور توسعه دستگاه‌های چندسنسوری، یک حمایت ۲ میلیون دلاری را اختصاص داده است. «محمودا سولتانا»، معاون بخش مهندسی سیستم‌ها در مرکز پرواز فضایی گودارد ناسا در مریلند، این حمایت مالی را به منظور ساخت دستگاه‌های چندسنسوری با استفاده از فناوری چاپ سه بعدی، دریافت نموده است. سنسورهای مذکور، قرار است در پروژه‌های فضایی و برای اکتشافات آتی ناسا، مورد استفاده قرار گیرند.

سال گذشته میلادی، «سولتانا» و تیمش، با همکاری تیم تحقیقاتی پروفسور «احمد بوزناینا» در دانشگاه «نورث ایسترن»، با استفاده از چاپ افست «NanoOPS»، موفق به توسعه سنسورهای چندمنظوره شدند. این سنسورها که از نانومواد مختلفی از جمله گرافن و نانولوله‌های کربنی ساخته شده بود، بسیار حساس بوده و قابلیت تشخیص غلظت‌های در حد «ppm» دارند. بودجه دریافتی از ناسا نیز، به منظور توسعه این سنسورها و بکارگیری آن‌ها در پروژه‌های فضایی، اعطا شده است.

طیف‌سنج‌ها، ابزارهایی مفید برای شناسایی مواد بوده که در ستاره‌شناسی نیز به منظور اطلاع از ترکیب مواد موجود در ستاره‌ها و سیارات، قابل استفاده است. اما دستگاه‌های طیف‌سنجی کنونی، بسیار بزرگ بوده و نمی‌توان آن‌ها را به راحتی به فضا منتقل نمود. در همین راستا، به طور خاص گرنت 2 میلیونی دریافتی، به توسعه طیف‌سنج‌های کوچک‌تر اختصاص یافته است. در همین راستا، فناوری «NanoOPS» که قادر به ساخت سنسورهای چندلایه ماکرویی و نانویی است مدنظر قرار گرفته و ناسا به دنبال بهره گرفتن از آن، برای ساخت سنسورهای چندلایه‌ای است که می‌تواند غلظت «ppb» موادی مانند آمونیاک و متان را در جو اندازه‌گیری نماید.

سولتانا در توضیح فناوری توسعه داده شده و بودجه دریافتی از ناسا، اظهار داشته: «زیبایی کار ما این است که قادر به چاپ تمام سنسورها و مدارهای جزئی در یک زیرلایه هستیم. ما بسیاری از چالش‌های سرهم‌بندی را از بین می‌بریم و تمام سنسورهای مورد نیاز، در یک تراشه قرار گرفته و یکی پس از دیگری، به صورت لایه‌لایه چاپ می‌شوند.»

لازم به ذکر است که ناسا و دیگر سازمان‌های فضایی، در حال استفاده گسترده از فناوری چاپ سه‌بعدی، برای تسریع سفر به مریخ و ماه هستند. دستگاه‌های چندسنسوری حاصل از این پروژه جدید ناسا را می‌توان به سطح‌نوردها «rovers» و ماهواره‌ها متصل نموده که این کار، انسان را یک گام به سیارات فرازمینی نزدیک‌تر می‌کند.

مرجع: «3dprintingindustry»