شروع یک کسب  کار جدید همواره با چالش‌ها و سختی‌های بسیاری همراه است. یک استارت‌آپ مشابه یک نوزاد نیازهای متعددی دارد که هر کدام در جای خود اگر برآورده نشوند منجر به مرگ و شکست آن می‌شود. بسیاری معتقداند پول زیاد در ابتدای کار برای استارت‌آپ‌ها مرگبار است و آنها را تنبل می‌کند. در این مورد نمی‌توانیم نظر قطعی داشته باشیم ولی مطمئنا هیچ‌کس با اینکه منابع انسانی بهتری را استخدام کنیم مخالف نیست. کیفیت منابع انسانی در ابتدای کار استارت‌آپ نقش بسیار تعیین‌کننده‌ای در موفقیت آن خواهد داشت. برای یک کارآفرین که استارت‌آپش همه زندگی‌اش است کار مشکلی است که افرادی مشابه خود به تیمش اضافه کند. تعهد کاری بالای موسسان کسب و کارها باعث می‌شود که در بسیاری از مواقع از استخدام و افزودن افراد جدید به تیم امنتاع کنند، ولی در نهایت تیم اولیه باید گسترش پیدا کند وگرنه هیچ‌گاه استارت‌آپ به موفقیت نمی‌رسد.

لیندر گریر استاد دانشگاه استنفورد که 12 سال است در زمینه تیم‌سازی برای استارت‌آپ‌ها فعالیت می‌کند تعبیر جالبی برای استخدام نیرو در ابتدای راه برای استارت‌آپ‌ها دارد. به عقیده او رابطه نخستین کارمندان با استارت‌آپ‌ها همانند یک ازدواج است. هسته اصلی استارت‌آپ‌ها باید توجه داشته باشند که افرادی که قرار است به تیم خودشان اضافه کنند باید سال‌ها در کنارشان بوده و کسب و کار موجود را گسترش دهند. 

تصمیم در مورد استخدام افراد بسیار سخت و چالش‌برانگیز است. حتی شرکت‌های بزرگ که دپارتمان منابع انسانی مستقل با متخصصان خبره دارند ماه‌ها برای استخدام یک نیرو وقت و هزینه صرف می‌کنند. کارآفرینان به ویژه در حوزه فناوری‌ عموما افراد علمی بوده و شاید با مسائل حوزه منابع انسانی و استخدام آشنایی چندانی نداشته باشند.

در این گزارش قصد داریم تا با کمک تجربیات سایر کارآفرینان در زمینه تیم‌سازی آیتم‌هایی را که یک کارآفرین برای تشکیل نخستین تیم خود مورد توجه قرار دهند شرح دهیم.

1- تشخیص نیاز

ابتدای مسیر تیم استارت‌آپ‌ها صرفا از موسسان تشکیل می‌شود. هسته اولیه تیم باید تصمیم بگیرد که هر کدام از اعضا چه نقشی را خواهند داشت. چه کسی مدیر فناوری است و چه کسی مسئول بازار؟ بعد از مشخص شدن موقعیت هر کدام از موسسان نیازهای استارت‌آپ مشخص می‌شود و می‌توان در قدم بعدی اعضای بیشتری به تیم اضافه کرد.

2- نیروی تمام‌وقت یا پاره‌وقت؟

مدیریت یک استارت‌آپ به معنی کسب و کار در بهینه‌ترین شرایط ممکن از نظر مالی است. شاید استارت‌آپ در ابتدای کار نیازی به نیروی تمام‌وقت نداشته باشد. موسسان و هسته اولیه استارت‌آپ باید در این مورد تصمیم‌گیری کنند و با توجه به نیازمندی‌های استارت‌آپ خود نیروهای تمام‌وقت یا پاره‌وقت استخدام کنند.

3- یکی مرد جنگی به از صد هزار

اگر گوگل در استخدام نیروی جدید اشتباه کند ظرف چند ماه می‌تواند بدون داشتن مشکلات زیاد این اشتباه خود را جبران کند. ماشین عظیم گوگل با یک یا چند استخدام اشتباه دچار مشکل نمی‌شود، ولی قضیه یک استارت‌آپ کاملا متفاوت است. وقتی تیم یک استارت‌آپ از 10 نفر تشکیل شده یک استخدام اشتباه می‌تواند ضربه جبران‌ناپذیری به استارت‌آپ بزند.

هنگام استخدام افراد برای یک استارت‌آپ، هسته اصلی استارت‌آپ باید به این نکته توجه داشته باشد که فردی که به تیم اضافه می‌شود را به خوبی بشناسد. در این موارد توصیه می‌شود که کارآفرینان کسی را که شناخت کامل از او دارند، استخدام کنند. البته این موضوع همیشه به صورت 100 درصدی اتفاق نمی‌افتد ولی هر چه شناخت از فرد جدید بیشتر باشد ریسک اشتباه کاهش می‌یابد.

کارآفرینان همچنین هنگام استخدام باید به این نکته توجه داشته باشند که فردی که قرار است به تیم اضافه شود فارغ از نقشی و رده سازمانی، مهارت‌ها، دانش و ارتباطاتی داشته باشد که در بلندمدت به نفع استارت‌آپ باشند. برای مثال ممکن است فردی تحصیلات دانشگاهی خیلی خوبی ندارد ولی در صنعت ارتباطات بسیار خوبی داشته و می‌تواند به توسعه استارت‌آپ کمک فراوانی کند. در این مورد ارتباطات فرد می‌تواند یک دارایی مهم برای استارت‌آپ بوده و ضعف وی در مدارج تحصیلی را جبران کند. در کل توجه به چهار عامل زیر برای استخدام افراد در یک استارت‌آپ ضروری است:

• تجربه کاری در زمینه محصول و صنعت استارت‌آپ داشته باشد
• شناخت کافی از آنها وجود داشته باشد
• به حقوق کم قانع‌ باشد
• به محصول و یا خدمتی که استارت‌آپ ارائه می‌دهد علاقه داشته باشد

4- استخدام متخصصان منابع انسانی، مالی و بازار

یک استارت‌آپ باید علاوه بر فعالیت در بازار همواره در حال رشد باشد. برای ورود به بازار و موفقیت، یک استارت‌آپ نیازمند متخصصان بازاریابی و فروش است. بحث فروش و بازاریابی نیازمند افرادی با انرژی بالا و دارای دانش بازاریابی است و یک کسب و کار نوپا نیاز دارد که چنین متخصصانی در تیم خود داشته باشد.

علاوه بر بحث فروش، استارت‌آپ برای توسعه و استخدام افراد جدید نیازمند یک فرد متخصص در زمینه منابع انسانی است. شاید استخدام یک متخصص خبره در زمینه منابع انسانی برای هر استارت‌آپی از لحاظ مالی به صرفه نباشد، ولی داشتن یک مشاور در این زمینه علاوه بر کاهش هزینه‌های حقوق ثابت می‌تواند به توسعه منابع انسانی استارت‌آپ کمک شایانی کند.

در کنار دو تخصص منابع انسانی و بازار، یک متخصص مالی برای مدیریت سرمایه نقدی در استارت‌آپ ضروری است. البته باید توجه داشته باشیم که مباحث حسابداری و مالیات خیلی پیچیده نبوده و یکی از اعضای اصلی با صرف اندکی وقت می‌تواند این پست را در سازمان بر عهده بگیرد، هرچند اگر این توانمندی در تیم استارت‌آپ وجود نداشته باشد استفاده از یک حسابدار پاره‌وقت در کنار هزینه نه‌چندان بالا، می‌تواند جلوی زیان‌های احتمالی و جریمه‌های سنگین مالیاتی را بگیرد.

5- کارمندان جدید لزوما دوستان خوبی نیستند

در بسیاری از اوقات موسسان استارت‌آپ‌ها سعی می‌کنند تا افرادی را استخدام کنند که به شخصیت خودشان نزدیکتر است. داشتن نظرات، شخصیت‌ها و ریسک‌پذیری‌های مختلف در استارت‌آپ ضروری است. البته باید این نکته را مد نظر قرار دهیم که افراد جدید با فرهنگ استارت‌آپ و ارزش‌های تیم سازگار باشند. 

این اشتباه به صورت ناخودآگاه و طبیعی در افراد اتفاق می‌افتد، مدیران همیشه علاقه دارند افراد نزدیک به شخصیت خود، همشهری و یا هم قومیت خود را استخدام کنند. حضور بیش از 1 نفر در پنل مصاحبه و یادآوری این موضوع که شایستگی‌ها و سازگاری افراد با ارزش‌های کسب و کار مهمترین موضوع در استخدام فرد جدید است، می‌تواند به کاهش بروز این اشتباه کمک کند.

6- صبر و تامل موقع استخدام، ولی هنگام اخراج نه

استخدام افراد در یک تیم استارت‌آپی کاری بسیار حساس است و باید وقت زیادی برای جستجو و مصاحبه با کاندیداهای مورد نظر صرف شود. شناخت کافی و دقت نظر در انتخاب فرد جدید از جمله نکات حیاتی در بحث گسترش تیم‌های استارت‌آپی است ولی وقتی صحبت اخراج است، قضیه فرق می‌کند. 

مزیت رقابتی استارت‌آپ‌ها چابک بودن آنهاست. استارت‌آپ‌ها همانند کسب و کارهای بزرگ صاحب سرمایه مالی بزرگی نیستند و درست کار نکردن یک قسمت از تیم می‌تواند ظرف مدت کوتاهی کل تیم را نابود کند. به همین دلیل توصیه می‌شود برخلاف زمان استخدام، در تصمیم‌گیری برای اخراج افراد از تیم صبر زیادی نداشته باشیم. اگر کسی را استخدام کردیم و متوجه شدیم که به هر دلیلی قابلیت ادامه همکاری با او را نداریم برای خروج او از تیم نباید زمان زیادی صرف کنیم.

7- در انتخاب شرکای جدید بیش از استخدام افراد جدید وقت صرف کنید

همانند افراد جدید و حتی بیشتر از آنها، وقتی یک شریک جدید برای استارت‌آپ انتخاب می‌شود باید زمان صرف بررسی تمام جوانب کار شود. یکی از سوالاتی که لیندرد گرید از کارآفرینانی که شریک جدید پیدا کرده‌اند می‌پرسد این است: "آیا تا به‌حال با او دعوا کرده‌ای؟" شناخت کافی از شریک کسب و کار بسیار مهم است. اینکه او در مواقع پرتنش و استرس‌زا چه رفتاری دارد بسیار حائز اهمیت است. مسلما یک استارت‌آپ دائما با موقعیت‌های بحرانی روبه‌رو است و رفتار هسته اصلی آن در این مواقع نقش تعیین‌کننده‌ای در عبور از بحران‌ها یا شکست در موقعیت‌های تنش‌زا دارد.

8- استفاده از ابزارهای روان‌شناسی

استخدام افراد در پست‌های مختلف نیازمند شناخت کافی از شخصیت آنها و تعیین پست سازمانی متناسب با شخصیت آنهاست. تحقیقات شرکت فوربس نشان داده است که 80 شرکت از 100 شرکت برتر دنیا هنگام استخدام از تست‌های شخصیت‌شناسی استفاده می‌کنند.

تست‌های MBTI، Big Five و DISC از جمله مشهورترین تست‌های شخصیت‌شناسی است که در سازمان‌ها استفاده می‌شود. این تست‌ها که به صورت رایگان در فضای مجازی وجود دارند و تفسیر نتایج آنها می‌توانند ارزیابی اولیه‌ای از فردی که قصد دارد به تیم‌ اضافه شود بدست می‌دهد. 

جمع بندی

آنچه در این گزارش به آن اشاره کردیم، گزیده‌ای از تجربیات کارآفرینان و صاحبان کسب و کارهای موفق بود که به شکل مقاله در وب‌سایت‌های معتبر کارآفرینی منتشر شده بود. بحث تیم‌سازی و به طور کلی مباحث مربوط به منابع انسانی بیش از آنکه نیاز به داده‌های تئوریک و علمی داشته باشد، نیازمند هنر مدیریتی فرد است. لازمه تیم‌سازی تعامل سازنده با افراد است. زمانیکه که فردی قرار است به تیم اضافه شود، مدیران باید ظرف مدت کوتاهی شناخت کافی از او پیدا کنند. شاید تست‌های روان‌شناسی، سوالات مصاحبه ساختاریافته و از پیش تعیین شده و نکات مهم در بحث استخدام بتواند قدری به کارآفرینان در بحث تیم‌سازی و گسترش تیم کمک کند ولی همان‌طور که این اطلاعات به صورت رایگان و بدون محدودیت در اختیار استخدام کننده است، به همان صورت فرد متقاضی هم به آنها دسترسی دارد و اگر کارآفرینی که به دنبال تیم‌سازی است، هنر شناخت افراد را نداشته باشد، این ابزار نه تنها در زمان مصاحبه به او کمکی نمی‌کنند بلکه بیشتر موجب گمراهی او خواهند شد.

همین امر حضور یک فرد متخصص در امور مصاحبه و استخدام را برای تیم‌سازی چه به صورت پاره وقت و چه به صورت تمام وقت برای بحث تیم‌سازی، ضروری می‌کند.