نانوفناوری و انرژی حرارتی خورشیدی
مقدمه:
عمدتاً منابع انرژی تجدیدپذیر، جایگزین یا برگشت‌پذیر، به منابعی اطلاق می‌شود که در فرایند تولید انرژی از آن‌ها، کربن تولید نمی‌شود. البته با توجه به توسعه این منابع و افزوده شدن گونه‌های جدیدی به آن‌ها، این تعریف با تغییراتی همراه شده است. با توجه به محدودیت منابع فسیلی و نگرانی‌ها از اتمام آن‌ها در آینده نه‌چندان دور و از طرفی، تأثیرات زیست‌محیطی این منبع انرژی، نیاز به منابع جایگزین بیشتر احساس می‌شود و دولت‌ها و شرکت‌های فعال در حوزه انرژی را به سرمایه‌گذاری در فناوری‌ها و زیرساخت‌های منابع جایگزین، ترغیب نموده است.
انرژی خورشیدی، یکی از منابع تجدیدپذیر است که در سال‌های اخیر، سرمایه‌گذاری‌ها و تحقیقات عظیمی در رابطه با آن صورت گرفته است. البته این منبع انرژی، برای اینکه واقعاً جایگزین منابع فسیلی انرژی شود، با موانعی مواجه است که مهم‌ترین آن‌ها را می‌توان حجم بالای سرمایه‌گذاری مورد نیاز دانست. در سال‌های اخیر، فناوری نانو نشان داده است که با ورود به هر صنعت و حوزه‌ای، توانسته است برخی از موانع پیش روی آن صنعت و حوزه را از میان بر داشته و دستاوردهای بزرگی برای آن حوزه به همراه داشته باشد. در این نوشتار، سعی شده تا به‌طور اجمالی، به بررسی نقش فناوری نانو در حوزه انرژی خورشیدی پرداخته شود.
انرژی خورشیدی به عنوان یک منبع انرژی جایگزین
نیروی الکتریسیته، می‌تواند با استفاده از مواد فتوولتائیک «PV» که در پنلهای خورشیدی به‌عنوان نیمه‌هادی عمل می‌کنند، تولید شود. علاوه بر مصارف خانگی، هم‌اکنون از پنلهای فتوولتائیک در نیروگاه‌های بزرگ خورشیدی نیز، در مقیاس‌های وسیعی بهره‌برداری می‌شود. این پنل‌ها، به‌واسطه تابش نور خورشید، انرژی الکتریکی تولید نموده و آن را به قسمت تأمین نیرو انتقال می‌دهند. پنلهای خورشیدی فتوولتائیک، از فناوری‌هایی به پیچیدگی فناوری‌های استفاده‌شده در نیمه‌هادی‌ها بهره می‌برند. بیشتر این پنل‌ها، از ویفرهای ضخیم سیلیکون ساخته می‌شوند. سیلیکون ماده‌ای شکننده است و این موضوع، گستره موقعیت‌هایی که می‌توان از آن‌ها استفاده نمود را محدود می‌سازد. از طرف دیگر، این نکته نیز شایان توجه است که تولید پنلهای خورشیدی سیلیکونی، هزینه بیش‌تری نسبت به تولید انرژی معادل با استفاده از سوخت‌های فسیلی دارد.
یکی دیگر از زمینه‌های روبه‌پیشرفت در رابطه با استفاده از انرژی خورشیدی، انرژی حرارتی خورشیدی «Solar Thermal» است. سیستم‌های حرارتی خورشیدی، برخلاف فتوولتائیک‌ها، به‌جای تولید مستقیم انرژی الکتریکی، انرژی حرارتی تولید می‌کنند. کلکتور، اصلی‌ترین جزء سیستم‌های حرارتی خورشیدی است که وظیفه جذب انرژی خورشیدی و انتقال آن به سیال حامل انرژی حرارتی را دارد. کلکتورهای با دمای کم و متوسط که معمولاً تخت می‌باشند، عمدتاً برای گرم نمودن استخرهای شنا، جریان هوا و آب، مورد استفاده قرار می‌گیرند. کلکتورهای دما بالا که عمدتاً دارای شکلی سهموی هستند، نور خورشید را با استفاده از عدسی و آینه متمرکز می‌کنند، تا در مراحل بعدی، از این انرژی متمرکز، برای تولید انرژی الکتریکی استفاده گردد (انرژی خورشیدی متمرکز). در حوزه انرژی خورشیدی متمرکز، می‌توان از فناوری‌های ذخیره انرژی و تأسیسات متداول تولید الکتریسیته (تأسیسات تولید برق با استفاده از نیروی بخار) که به شبکه‌های توزیع وصل هستند، استفاده نمود. این موضوع، انرژی حرارتی خورشیدی را برای دولت‌ها و شرکت‌های فعال در حوزه انرژی که به دنبال استفاده از منابع تجدیدپذیر انرژی برای تولید متمرکز الکتریسیته هستند، جذاب نموده است.
عمده جذابیت انرژی حرارتی خورشیدی، قابلیت ذخیره انرژی به شکل گرما است. آزمایشگاه ملی انرژی‌های تجدیدپذیر ایالات‌متحده «US NREL»، بیان داشته است که با استفاده از فناوری گرمای خورشیدی، می‌توان انرژی را تا حدود 16 ساعت ذخیره نمود. طی مطالعات پژوهشگران دانشگاه استنفورد، 93 درصد مصرف سالانه شبکه الکتریسیته کالیفرنیا، می‌تواند با واحدهای انرژی گرمای خورشیدی تأمین گردد. در نتیجه، این فناوری می‌تواند به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای بر پایداری شبکه که از فاکتورهای حیاتی آن محسوب می‌شود، بیفزاید. واحدهای گرمای خورشیدی در زمینی به مساحت 140 کیلومترمربع، می‌توانند 95 درصد انرژی مورد نیاز ایالات‌متحده را تأمین نمایند.
نانو چه ادعاهایی برای بهبود فناوری‌های موجود در حوزه انرژی خورشیدی دارد؟
با استفاده از فناوری نانو، می‌توان پنلهای خورشیدی را به‌صورت فیلم‌های نازکی که در آن‌ها از سیلیکون بسیار ناچیزی استفاده می‌شود، تولید نمود. البته در پنلهای فتوولتائیک که با پایه مواد آلی یا پلاستیک ساخته می‌شوند، هیچ سیلیکونی به کار نمی‌رود. طرفداران استفاده از فناوری نانو در حوزه انرژی‌های خورشیدی، ادعا می‌کنند که نانو فناوری با افزایش بازده تبدیل انرژی، توسعه مکان‌هایی که پنلهای خورشیدی می‌توانند در آن‌ها به کار روند و کاهش هزینه‌های تولید، پنلهای خورشیدی را با سوخت‌های فسیلی قابل رقابت می‌نماید.
یکی از پیشرفت اساسی در زمینه پنلهای خورشیدی، توسعه چاپ رول به رول اجزای پنلهای خورشیدی نانویی، روی لایه پلاستیک یا فویل است. این روش، مشابه با روش چاپ روزنامه است و نسبت به ساخت با استفاده از سیلیکون، انعطاف‌پذیری بالایی را برای صفحات خورشیدی به ارمغان می‌آورد. علیرغم اینکه شرکت‌های فعال در این حوزه، هزینه هر وات صفحات را مشخص نمی‌کنند، ولی به نظر می‌رسد که فیلم‌های نازک، هزینه ساخت کم‌تری داشته باشند. البته لازم به ذکر است که فعلاً تعداد عیوب در سطح صفحات خورشیدی که با استفاده از روش رول به رول تولید می‌شوند، نسبت به سایر روش‌ها بیشتر بوده و محققین درصدد رفع آن هستند.
علاوه بر این، لایه‌های پلاستیک و فویل بکار رفته در برخی از فیلم‌های نازک، به آلومینیوم‌های بزرگ یا بدنه شیشه‌ای پنلهای خورشیدی سیلیکونی نیازی ندارند و می‌توانند روی انواع مختلفی از بسترهای ساختمانی، یا اجسام متحرک، حتی چمدان یا رایانه، نصب شوند.
از طرف دیگر، شرکت‌هایی که پنلهای خورشیدی نانویی را به نیروگاه‌های خورشیدی می‌فروشند، عمده مزیت استفاده از این پنل‌ها را سرعت بالای نصب و استقرار آن‌ها معرفی می‌کنند. با استفاده از پنلهای نانویی، یک واحد 10 مگاواتی می‌تواند در عرض 6 تا 9 ماه راه‌اندازی و اجرا شود؛ درحالی‌که این عدد برای نیروگاه‌های زغال‌سنگ، برابر 10 سال یا بیشتر و برای نیروگاه‌های هسته‌ای برابر 15 سال است.
سه زمینه عمده استفاده از فناوری نانو در حوزه انرژی حرارتی خورشیدی، عبارت است از: پوشش‌ها برای بهبود ظرفیت گیرنده‌های خورشیدی، استفاده در مایعات ذخیره‌سازی انرژی گرمایی برای بهبود خواص گرمایی آن‌ها و بهبود تبدیل مؤثر انرژی گرمایی به برق (ترمو-الکتریک). همچنین پوشش‌هایی مبتنی بر نانومواد، برای عایق‌کاری و ایزوله نمودن انرژی حرارتی خورشیدی، توسعه‌یافته است.
فناوری نانو چگونه استفاده می‌شود؟
در نانومواد نسبت به بالک‌های آن مواد، نسبت سطح به حجم به میزان قابل توجهی افزایش یافته است. این موضوع، در کنار خواص نوری و الکتریکی جدید آن‌ها، باعث می‌شود که در مقایسه با پنلهای سیلیکونی، میزان بیش‌تری از نورخورشید را جذب نمایند. نانومواد متعددی، از جمله فولرن، تیتانیوم دی‌اکسید، نقره، نقاط کوانتومی و کادمیوم تلوراید، در سلول‌های خورشیدی فیلم نازک مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نقاط کوانتومی، نانوکره‌هایی از مواد معدنی هستند که با فراهم نمودن خواص نوری جدید، امکان تولید نور مرئی از نور با طول‌موج‌های متفاوت را فراهم می‌سازند. نقاط کوانتومی کادمیوم سلنید ترکیب‌شده با نانو ذراتی مانند نانو لوله‌های تیتانیوم دی اکسید، با جذب هم‌زمان طول موج‌های متفاوت نور، می‌توانند بازده سلول‌های خورشیدی را افزایش دهند، کاری که برای سایر سیستم‌ها امکان‌پذیر نیست.
یک سلول خورشیدی فیلم نازک «TFSC» که سلول فتوولتائیک فیلم نازک «TFPV» نیز نامیده می‌شود، به‌واسطه رسوب یک یا چند فیلم نازک از مواد فتوولتائیک روی یک بستر، ایجاد می‌گردد. ضخامت این لایه، متنوع بوده و می‌تواند از چند نانومتر تا ده‌ها میکرومتر متغیر باشد. به این منظور، مواد فتوولتائیک متنوعی قابل استفاده است که با روش‌های متعددی، قابلیت رسوب‌گذاری بر بسترهای مختلف را دارند. سلول‌های خورشیدی فیلم نازک، معمولاً بر اساس مواد فتوولتائیک استفاده‌شده، به‌صورت زیر طبقه‌بندی می‌شوند:
- سیلیکون بی‌شکل «a-Si» و دیگر سیلیکون‌های فیلم نازک «TF-Si»؛
- کادمیوم تلوراید «CdTe»؛
- مس ایندیوم گالیوم سلنید «CIS» یا «CIGS»؛
- سلول خورشیدی حساس شده با رنگ «DSG» و دیگر سلول‌های خورشیدی آلی؛
- سیلیکون فیلم نازک (با استفاده از سیلیکون بی‌شکل، نانوکریستالی و یا سیلیکون سیاه). سیلیکون فیلم نازک نقطه مقابل ویفر (توده) سیلیکونی (مونوکریستال یا پلی کریستال) است.
یکی از کاربردهای اساسی فناوری نانو در گرمای خورشیدی، در تولید گیرنده‌های انرژی خورشیدی و توسعه موادی است که نور خورشید را به‌خوبی جذب می‌کنند. همچنین فناوری نانو، برای تولید پوشش‌هایی که می‌توانند در دمای بالا و در شرایط نرخ بالای تابش خورشیدی کار کنند نیز قابل استفاده است. استفاده از نانوپوشش‌ها بر روی سطح گیرنده‌ها، در کنار مقاومت در برابر خوردگی، می‌تواند ظرفیت گرمایی سطوح و خواص انتقال گرما را نیز بهبود دهد.
اگرچه تحقیقات در زمینه نانومواد برای بهبود خواص گرمایی مایعات ذخیره کننده گرما در نیروگاه‌های حرارتی خورشیدی، در مراحل اولیه قرار دارد، با این وجود، پژوهشگران ادعا می‌کنند که افزودن نانومواد به مایعات، می‌تواند ظرفیت ذخیره‌سازی گرما را به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای افزایش دهد.
طرفداران این فناوری، امیدوارند که نانومواد با خواص ترموالکتریک، بازده تبدیل گرما به الکتریسیته را در پنلهای خورشیدی افزایش دهند. به عقیده محققین، می‌توان از انرژی گرمایی تلف‌شده هنگام تولید انرژی خورشیدی توسط دستگاه‌های ترموالکتریک نیز، استفاده نمود. به‌عنوان مثال، بر روی فیلم‌های ساخته‌شده با استفاده از نانولوله‌های کربن، به‌عنوان مواد ترموالکتریک بالقوه‌ای که توانایی جذب گرما و تولید الکتریسیته را دارند، آزمایش‌ها و تحقیقات گسترده‌ای در حال انجام است.
حضور شرکت‌های نانویی در بازار
با وجود اینکه فروش نانوفتولتاییک‌ها نسبت به پنلهای سیلیکونی کمتر است، ولی سهم از بازار این نوع از پنل‌ها، به‌شدت در حال رشد است. کل فروش جهانی صفحات خورشیدی در سال 2009 میلادی، 38.5 میلیارد دلار برآورد شده است. به عقیده «جیسون اکستین»، تحلیلگر حوزه انرژی خورشیدی، سیلیکون کریستالی، سهم 75 درصدی از بازار جهانی فناوری‌های انرژی خورشیدی را به خود اختصاص داده است. همچنین، پنلهای فیلم نازک کادمیوم تلوراید، 12 درصد در بازار سهم دارند، در حالی‌که «CIGS»، تنها 1 تا 2 درصد از سهم بازار را به خود اختصاص داده‌اند. تحقیقات نشان می‌دهد که بیشتر شرکت‌هایی که از پنلهای خورشیدی پلاستیکی استفاده می‌کنند، در مرحله تحقیق‌و‌توسعه باقی مانده‌اند و می‌توانیم با اطمینان ادعا کنیم که فتوولتاییکهای آلی (پلاستیک) سهمی در بازار ندارند. لازم به ذکر است که در حال حاضر، مقیاس بزرگی از آرایش نانو الیاف‌های مبتنی بر تیتانیوم دی‌اکسید (شامل نانولوله‌ها و نانوسیم‌ها) نیز، در سلول‌های فتوولتائیک استفاده می‌گردد.
شرکت «First Solar»، یکی از بزرگ‌ترین تأمین‌کنندگان سلول‌های خورشیدی نانویی در جهان است. طی سال 2009 میلادی، این شرکت به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده پنل های خورشیدی، فروشی معادل ظرفیت یک گیگاواتی داشت. شرکت «Nanosolar» نیز، پنلهای خورشیدی فیلم نازک خود را با استفاده از جوهر نانو ذرات فتوولتائیک که از «CIGS» تشکیل یافته است، تولید می‌نماید. این نانو جوهر، از طریق فرایندی شبیه به پرینت معمولی، روی فویل فلزی انعطاف‌پذیری چاپ می‌شود و سپس درون شیشه جای داده می‌شود.
شرکت چندملیتی «والمارت»، بزرگ‌ترین شرکت فعال در حوزه خرده‌فروشی در سطح جهان، اخیراً یک همکاری گسترده با دو تولیدکننده «CIGS» آغاز نموده است و بر اساس آن، شرکت‌های «SolarCity» و «MiaSolé»، پنلهای خورشیدی فیلم نازک را در بیش از سی آسمان‌خراش متعلق به والمارت، نصب خواهند کرد. البته نکته عجیب این است که سولار سیتی، تعداد زیادی پنل سیلیکونی معمولی را نیز برای والمارت نصب خواهد کرد که بیشتر این پنل‌ها، در چین و با هزینه کم ساخته خواهد شد.
شرکت «Konarka»، یکی دیگر از تأمین‌کنندگان سلول‌های خورشیدی نانویی است که اخیراً جایگاه خود به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکننده‌های فیلم‌های خورشیدی پلاستیکی انعطاف‌پذیر از نوع رول به رول را تثبیت نموده است. این شرکت، همکاری خود با شرکت «Traveler» را به منظور توسعه نوع جدیدی از چمدان و کیف‌های دستی آغاز نموده است که سطوح این چمدان‌ها، مجهز به پنلهای خورشیدی انعطاف‌پذیر بوده و می‌توانند در مسافرت‌ها، دستگاه‌های کوچک همچون گوشی‌های همراه را با استفاده از انرژی خورشیدی شارژ نمایند. کونارکا ادعا می‌کند که در یک روز آفتابی، یک کیف خورشیدی می‌تواند تلفن همراه را در دو ساعت شارژ نماید.
استفاده از نانومواد در سیالات نیروگاه‌های خورشیدی، مبرهن نیست؛ اما در سال‌های اخیر، برخی از شرکت‌های نانویی اقدام به بازاریابی جهت فروش محصولات خود برای استفاده در نیروگاه‌های حرارتی خورشیدی نموده‌اند. از جمله این شرکت‌ها، می‌توان به «Nansulate» اشاره نمود که پوششی مبتنی بر نانومواد تولید نموده است که عایق خوبی برای زیرسیستم‌های ذخیره گرمای خورشیدی هستند.
مزایا و چالش‌های استفاده از فناوری نانو در انرژی حرارتی خورشیدی
گفتنی است که علیرغم سرتیترها و تبلیغات صورت گرفته که به‌زودی این انرژی در قیمتی معادل نصف قیمت انرژی حاصل از نفت، زغال‌سنگ و گاز ارائه خواهد شد، در سال 2007 میلادی، مدیرعامل شرکت «Cientifica»، هشدار داد که موانعی جدی برای توسعه مقیاس آزمایشگاهی این فناوری‌ها وجود داشته و بایستی بررسی واقعی در خصوص مزایا و معایب هر کدام صورت بگیرد. چالش مربوط به توسعه مقیاس یافته‌های آزمایشگاهی جهت عرضه محصول به بازار، برای بسیاری از شرکت‌های فعال در این حوزه وجود دارد. یکی از پژوهشگران «Lux Research»، هشدار می‌دهد که حتی شرکت‌های برجسته تولیدکننده فیلم‌های نازک فتولتاییک که ادعا می‌کنند از فناوری نانو برای کاهش هزینه‌ها استفاده می‌نمایند، برای افزایش مقیاس آزمایشگاهی و تولید محصولات کاربردی، با مشکلات عدیده‌ای مواجه هستند.
طرفداران نانو امیدوارند در آینده، نانو فناوری بتواند پنلهای خورشیدی با بازده بالاتر از نوع سیلیکونی ایجاد نماید. تا به امروز، بازده پنلهای خورشیدی نانویی، در عمل از پنلهای سیلیکونی معمول کمتر بوده است. علیرغم بازده بالای نمونه‌های آزمایشگاهی، تولیدکنندگان در انتقال دستاوردهای آزمایشگاهی خود به کاربردهای تجاری، با چالش مواجهند. به عنوان مثال، یک کشف اولیه آزمایشگاهی، منجر به پیشنهاد‌هایی شد که نسل‌های آینده پنلهای خورشیدی با نقاط کوانتومی، بتوانند تحت تابش معمول، به بازده 44 درصدی و تحت تابش متراکم، به بازده 68 درصدی برسند؛ اما چنین بازده‌های بالایی برای پنلهای با نقاط کوانتومی، تنها در آزمایشگاه حاصل شده است. به همین ترتیب، شرکت نانوسولار نیز تأییدیه‌ای با بازده 15.3 درصدی در خصوص نمونه آزمایشگاهی پنلهای «CIGS» خود دریافت نمود، در حالی‌که نمونه تجاری آن تنها 8 تا 9 درصد بازده داشت.
شرکت «MiaSolé»، توجه زیادی را به واسطه پنلهای خورشیدی با بازده 14.3 درصدی به خود جلب نموده است. این پنل‌ها، دستاورد بزرگی محسوب می‌شوند، زیرا تاکنون متوسط بازده نرخ تبدیل انرژی خورشیدی در سلول‌های مبتنی بر نانو، تقریباً 10 درصد بوده است. با این وجود، هنوز هم این رقم نسبت به بازده پنلهای سیلیکونی کمتر است. شرکت «First Solar»، ادعا دارد که سلول‌های فیلم نازک متشکل از کادمیوم تلوراید این کمپانی، در آب و هوای گرم، روزهای ابری و در شرایط تابش پراکنده نور، کارایی خود را حفظ می‌کنند، با این حال بازده پنلهای این شرکت، تنها 11.2 درصد است.
یکی دیگر از چالش‌های موجود در این مسیر، این است که دوام برخی پنلهای خورشیدی مبتنی بر فناوری نانو، کمتر از پنلهای سیلیکونی است. شرکت نانوسولار، گزارشی منتشر نموده است که طی آن، دوام پنلهای «CIGS» روی فویل انعطاف‌پذیر را 25 سال و پنلهای آلی مبتنی بر فولرن را کمتر از 10 سال برآورد شده است؛ این در حالی است که عمری 25 الی 30 ساله از سلول‌های سیلیکونی انتظار می‌رود. از طرف دیگر، پنلهای پلاستیکی شرکت کونارکا، فقط 5 تا 6 سال عمر مفید دارند.
در کنار چالش‌های موجود در مسیر توسعه این فناوری‌ها، یکی از مزایای مهم استفاده از فناوری نانو در حوزه انرژی خورشیدی، کاهش هزینه تولید است. در حالت کلی، ماژول‌های (مجموعه پنل‌ها) فیلم‌های نازک، نسبت به ماژول‌های سیلیکونی، برای تولید انرژی مشابه، هزینه کم‌تری دارند. موسسه «Solarbuzz»، در بررسی‌های خود طی سال 2010 میلادی، در خصوص قیمت خرده‌فروشی ماژول‌های خورشیدی، اعلام نمود که کم‌ترین قیمت ماژول‌های خورشیدی چندکریستاله سیلیکونی، 1.97 دلار به ازای هر وات است. همچنین، پایین‌ترین قیمت یک ماژول تک کریستال سیلیکونی مربوط به یک شرکت آلمانی و 2.21 دلار به ازای هر وات گزارش گردید. این در حالی است که پایین‌ترین قیمت ماژول فیلم نازک مربوط به یک شرکت آمریکایی و 1.4 دلار به ازای هر وات بود. البته لازم به ذکر است که اخیراً مزیتی که در قیمت کمتر فیلم‌های نازک خورشیدی نانویی وجود داشته، به واسطه کاهش هزینه سیلیکون و به تبع آن هزینه‌های تولید سلول‌های سیلیکونی، تا حدودی از بین رفته است. از طرف دیگر، سرمایه‌گذاری عظیم دولت چین برای گسترش فناوری انرژی خورشیدی، هزینه پنلهای خورشید را 40% کاهش داده است. علیرغم این سرمایه‌گذاری بزرگ چین در صفحات خورشیدی سیلیکونی که باعث کاهش هزینه‌های تولید این‌گونه صفحات شده است، برخی از انواع فیلم‌های نازک و صفحات خورشیدی نانویی را می‌توان با هزینه کمتر از پنلهای سیلیکونی معمول، تولید کرد.
از مزایای دیگری که فناوری نانو برای حوزه انرژی خورشیدی به ارمغان آورده است، انعطاف‌پذیری صفحات نانویی در مقایسه با صفحات سیلیکونی است. تعداد بسیار کمی از پنلهای خورشیدی با پایه پلاستیک وجود دارند و مزیت آن‌ها سهولت حمل‌و‌نقل و شکننده نبودن است. از پنلهای سبک‌وزن، می‌توان در طیف وسیعی از موقعیت‌ها و اجسام، از جمله چمدان‌ها و لپ‌تاپ‌ها استفاده نمود. شرکت کونارکا در حال حاضر پنلهای خورشیدی را در چمدان‌های مسافرتی برای شارژ لپ‌تاپ‌ها و گوشی‌های تلفن همراه ارائه می‌دهد. همچنین، پنلهای فیلم نازک انعطاف‌پذیر نصب شده بر روی پشت بام‌ها و یا دیگر سازه‌ها، دارای وزن کمی هستند و تحت تأثیر نیروی بالابر جریان باد، قرار نمی‌گیرند. مزیت دیگر این پنل‌ها، این است که می‌توان با احتیاط بر روی آن‌ها راه رفت.
مرجع:
Nanotechnology, climate and energy: over-heated promises and hot air?
هنوز نظری وارد نشده است!
نظر خود را ارسال نمایید
پست الکترونیکی شما انتشار پیدا نمی کند.