مهندسین زیست‌پزشکی دانشگاه آمریکایی تافتز (Tufts University)، موفق به تولید نوعی نانوذرات لیپیدی شده‌اند که با کمک گرفتن از انتقال‌دهنده‌های عصبی، قابلیت انتقال ایمن داروها، مولکول‌های بزرگ و حتی پروتئین‌های مورد استفاده برای اصلاح ژنی، به مغز را خواهند داشت. این سیستم تحویل دارویی منحصربه‌فرد، از انتقال‌دهنده‌های عصبی، همانند گذرنامه‌ای برای ورود به مغز و تحویل دارو به سلول‌های مورد نظر، استفاده می‌کند.

درمان اختلالات عصبی، تومورهای مغزی، عفونت و سکته مغزی، با محدودیت‌های فراوانی مواجه است که یکی از مهم‌ترین آن‌ها، انتقال ایمن داروهایی مانند پروتئین‌ها به مغز است. به معنای دیگر، تحویل ایمن و کارآمد محموله‌های دارویی به مغز، یک چالش دیرینه در پزشکی محسوب می‌شود. سد خونی مغزی، شامل لایه‌ای از سلول‌های جداکننده بوده که مانع از ورود مواد ناخواسته به بخش‌های مهم مغز می‌گردد و همین مسئله، چالش‌های جدی برای انتقال داروها به این قسمت‌ها به دنبال دارد. رویکرد فعلی، تزریق مستقیم یا ایجاد اختلال در سدهای خونی اطراف مغز بوده که خطرات بالقوه‌ای، از جمله عفونت، آسیب بافتی و ایجاد سموم در بافت عصبی را به همراه دارد. استفاده از حامل‌های دارویی مانند ویروس‌های اصلاح شده و آنتی‌بادی‌ها هم، با محدودیت‌هایی در خصوص هزینه تولید و ایمنی مواجه می‌باشند. در واکنش به این محدودیت‌ها، استفاده از فناوری نانو در قالب نانوذرات، نانوکپسول‌ها و پلیمرها، در دستور کار محققین قرار گرفته است.

نوآوری جدید محققین دانشگاه تافتز، بر این واقعیت استوار است که انتقال‌دهنده‌های عصبی خاص، همانند یک گذرنامه شیمیایی برای دسترسی به مغز می‌باشند. با اتصال مولکول لیپیدی (مانند چربی) به انتقال‌دهنده عصبی، می‌توان از نانوذرات لیپیدی (LNPs)، به‌عنوان ذرات کوچکی استفاده نمود که حاوی مولکول‌های دیگر و به طور خاص محصولات دارویی مورد نظر بوده و قابلیت دسترسی به مغر را خواهند داشت. پس از تزریق وریدی و انتقال به سد خونی اطراف مغز، انتقال دهنده‌های عصبی موجود در ترکیب، به «LNP»ها کمک نموده تا از سد عبور کرده و با نورون‌ها و سلول‌های دیگر مغز ترکیب شوند. از این طریق، محصول دارویی به سلول‌های مدنظر رسیده و علاوه بر رعایت موارد ایمنی، حداکثر کارایی درمانی نیز حاصل می‌گردد.

کیوبینگ ژو «Qiaobing Xu»، استادیار مهندسی زیست‌پزشکی دانشگاه تافتز و یکی از نفرات کلیدی این تحقیق، در خصوص دستاورد حاصل شده می‌گوید: «قدرت روش ما، در این است که علاوه بر تنوع بالا، تقریباً هیچ اختلالی ایجاد نمی‌کند. ما با قراردادن دارو در نانوذرات مبتنی بر لیپیدها، می‌توانیم طیف گسترده‌ای از مولکول‌های دارویی را بدون هیچ اصلاح خاص و یا اختلال در یکپارچگی سد خونی اطراف مغز، به سلول‌های هدف برسانیم». گفتنی است که آزمایش‌های اولیه بر روی موش انجام شده و ژو و همکارانش امیدوارند که تست‌های نهایی بر روی انسان هم انجام شده و نتایج مثبتی را به دست آورند.

مرجع: «Nanowerk»