طی دهه‌های اخیر، فناوری نانو به‌عنوان یکی از فناوری‌های نوظهور و پیشرفته، قابلیت‌های اعجاب‌آور خود را در بسیاری از زمینه‌ها، اعم از پزشکی، کشاورزی و هوافضا نشان داده است. صنعت خودرو هم، یکی از بخش‌هایی است که می‌تواند از کمک‌های قابل توجه نانوفناوری، جهت بهبود و توسعه هر چه بیشتر خود بهره‌مند گردد. بنا بر آخرین تحقیقات صورت گرفته پیرامون نقش فناوری نانو در صنعت خودرو، بیشترین تأثیر این فناوری را می‌توان در موتور، شاسی، بدنه و همچنین باتری‌ها شاهد بود. در موتورهای احتراق داخلی فعلی، هدف اصلی فعالان صنعت، بهبود توأمان کارایی و کاهش اندازه و وزن موتور است. این دو عنصر، در معنای مهندسی معمول، تا حدودی نشدنی بوده که البته به لطف نانو مهندسی، امکان تحقق آن پدید آمده است. امروزه به جای چدن، از آلومینیوم با وزن حدوداً یک‌سوم استفاده شده که با دستکاری‌هایی در سطح اتمی، حتی محصولاتی سبک‌تر و مقاوم‌تر هم تولید شده است؛ موادی که حتی در دماهای بالاتر هم، کارکرد مناسب خود را حفظ می‌کنند. علاوه بر این، امروزه شاهد تجاری‌سازی فناوری‌های پیشرفته نانویی در حوزه روغن‌موتورها هستیم که می‌توانند محافظت بیشتری را برای موتورهای نسل جدید فراهم آورند. به عنوان مثال، شرکت «NIS»، مدعی تولید سه گرید مختلف از افزودنی‌های روغن اتومبیل است که تقویت خواص ضد سایش و اصطکاک و همچنین افزایش تا سه برابری طول عمر روغن موتور را به دنبال دارند.

یکی دیگر از حوزه‌های تحت تأثیر نانوفناوری، شاسی و بنده خودرو است. یکی از بهترین راهکارهای کاهش وزن خودرو و به‌تبع آن کاهش مصرف سوخت، استفاده از مواد سبک‌تر در شاسی و بخش‌های بیرونی است که فناوری نانو، این مهم را نیز ممکن نموده است. علاوه بر این، برخی فناوری‌های جانبی، اعم از سطوح خود تمیز شونده، افزایش مقاومت شیشه‌ها و حتی تولید پانل‌های پلاستیکی که در هنگام آسیب‌دیدگی قادر به ترمیم و اصلاح خود هستند، می‌تواند پیشرفت هر چه بیشتر صنعت خودرو در این حوزه را در پی داشته باشد.

حوزه دیگر کاربرد نانو فناوری که شاید مهم‌ترین آن‌ها محسوب می‌شود، صنعت باتری است. پیشرفت روزافزون در طراحی و ساخت خودروهای برقی و تجاری، شرکت‌های فعال در این صنعت را به سمت افزایش عمر باتری‌ها و بهبود کارایی آن‌ها سوق داده است؛ به‌طوری که برخی از شرکت‌های پیشگام نظیر تسلا و سیلا تکنولوژی، کاملاً بر این حوزه متمرکز شده‌اند. باتری‌های لیتیوم یونی را می‌توان نویدبخش آخرین تحولات صنعت باتری دانست که تجاری‌سازی کامل خودروهای برقی و جایگزینی خودروهای سوخت فسیلی فعلی را تسریع می‌سازد.

گفتنی است که سلول‌های سوختی و همچنین صنعت رنگ و پوشش خودرو هم، از دیگر حوزه‌های پرکاربرد فناوری نانو به حساب آمده و شرکت‌های بسیاری در تلاش برای ساخت لایه‌های نانویی برای جلوگیری از آسیب به بدنه خودرو هستند. لایه‌هایی هوشمند که ذرات گردوغبار و کثیفی را از سطح خودرو دور کرده و موجب می‌شوند تا صاحبان خودرو دیگر نگران کثیفی مداوم خودروی خود نباشند، از دیگر نمونه‌هایی است که نانوفناوری ایفای نقش نموده است.

همراستا با تلاش‌های جهانی برای توسعه فناوری نانو در حوزه صنعت خودرو، ایران نیز به عنوان یکی از پیشگامان این فناوری که گوی رقابت را از بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته ربوده، فعالیت‌های قابل توجهی از خود به نمایش گذاشته است. نانومچ، به عنوان برنامه‌ای با سیاست حمایت از تجاری‌سازی فناوری نانو، در بردارنده طرح‌های متعددی در این حوزه بوده که گوشه‌ای از تلاش محققین ایرانی در این حوزه را به خوبی نشان می‌دهد. به عنوان مثال، «نانوافزودنی سوخت دیزل» و «پوشش کاتالیست هوشمند خودرو»، دو نمونه از طرح‌های حاضر در نانومچ می‌باشند که مسیر توسعه و تجاری‌سازی خود را طی می‌نمایند. همچنین در حوزه رنگ و پوشش و همچنین نمونه‌های لکه‌بر نیز، طرح‌هایی در برنامه حضور داشته که بعضاً در صنایع خودرو نیز قابل استفاده می‌باشند.

مرجع: «Geospatial World»