بررسی‌ها نشان می‌دهد که استفاده از فناوری نانو در صنعت کشاورزی و به‌طور خاص تولید کودهای پیشرفته و کارآمد، رو به فزونی نهاده است. بنا بر آخرین گزارشات انتشار یافته، کودهای نانویی به صورت‌های مختلف، اعم از کودهای پوشش داده شده توسط مواد نانویی، کودهای در بردارنده افزودنی‌های نانویی و یا کودهای نانویی حاوی مواد مغذی، به صورت جدی در حال تولید بوده و در دسترس کشاورزان در جای‌جای جهان قرار دارد.

امروزه امنیت جهانی غذا، به دلیل محدود بودن منابع طبیعی نظیر زمین حاصلخیز، بذرهای باکیفیت و آب، مورد تهدید جدی قرار گرفته است. برآوردها پیرامون افزایش جمعیت جهان به 9 میلیارد نفر در سال 2050 و چالش‌های بی‌سابقه صنعت کشاورزی، به‌ویژه تغییرات سریع آب و هوایی، موجب شده تا نگرانی‌ها در این زمینه به شدت افزایش یابد. در این میان، کودهای شیمیایی به‌عنوان یکی از المان‌های کلیدی در افزایش محصولات کشاورزی، موردتوجه فعالان این صنعت قرار دارد. البته به دلیل استفاده بیش از حد از کودهای شیمیایی که به محیط‌زیست، آسیب‌های جدی وارد می‌کنند، سطح زیر کشت محصولات کشاورزی، هر سال در حال کوچک شدن است. کارشناسان اعتقاد دارند که کشاورزی پایدار، نیازمند استفاده حداقلی از کودهای شیمیایی است و از این رو، فناوری نانو همانند یک منجی به میدان آمده است. تکنیک‌های مهندسی‌شده نانویی، با توسعه سیستم‌های تولید محصول و در عین حال سازگار با محیط‌زیست، غلبه بر بحران‌های کشاورزی را ممکن ساخته‌اند.

استفاده از کودهای نانویی را می‌توان از منظری دیگر نیز مورد توجه قرار داد. در کشاورزی سنتی، به دلایلی نظیر شستشوی مواد شیمیایی، تبخیر و تجزیه میکروبی، کود لازم به گیاهان نمی‌رسد. از سوی دیگر، مقدار مناسب کود را نمی‌توان ارزیابی نمود و عملاً مقادیر اضافی که از نیاز غذایی گیاه فراتر است، بر روی آن تأثیر منفی می‌گذارد. در کنار این اثرات سوء، مقادیر بیش از حد کود، تعادل مواد مغذی خاک را بر هم زده و آلودگی منابع محلی آب را به همراه خواهد داشت. نانو مواد، با افزایش دسترسی به مواد مغذی و بهینه‌سازی جذب آن‌ها توسط گیاهان، عملکرد محصول را به شدت افزایش می‌دهند. بنا بر تحقیقات جدید صورت گرفته، مواد نانویی با اعمال مستقیم بر روی فیتوپاتوژن‌ها (Phytopathogen)، بیماری‌های زراعی رایج را سرکوب می‌کنند. افزایش سرعت جوانه‌زنی بذر، بهبود میانگین رشد گیاه و بهبود فعالیت فتوسنتز، از دیگر مزایای کودهای نانویی است.

گفتنی است که شرکت‌های نانویی فعال در صنعت کشاورزی، عمدتاً سه نوع کود عرضه می‌کنند : 1) کودهای نانویی (نانوذرات حاوی مواد مغذی)، 2) کودهای حاوی افزودنی نانویی و 3) کودهای سنتی پوشش داده شده با مواد نانو.

نظر به پتانسیل‌های قابل توجه نانومواد در حوزه کودهای مورد استفاده برای صنعت کشاورزی، تلاش‌های فراوانی توسط محققین کشورهای مختلف در حال انجام است که از آن جمله، می‌توان به مواردی همچون «به‌کارگیری نانوذرات در کود و آفت‌کش‌ها جهت افزایش تولید مواد غذایی»، «کاهش هزینه‌ها و افزایش باردهی محصولات کشاورزی به کمک کودهای نانویی»، «کنترل رهاسازی کود و زمان جوانه‌زنی بذرها با استفاده از پوشش‌های نانویی» و «استفاده از فناوری نانو برای تغذیه هدفمند گیاهان و افزایش بهره‌وری» اشاره نمود. شایان ذکر است که در ایران نیز، مسئله افزایش بهره‌وری صنعت کشاورزی به کمک فناوری نانو، یکی از حوزه‌های تمرکز فناوران نانویی می‌باشد. در همین راستا، نانومچ نیز از طرح‌های نانویی حوزه کشاورزی حمایت نموده که به عنوان مثال، می‌توان به طرح‌های «نانو آفت‏کش ارگانیک اچکا» و «نانوآفت‌کش‌های نور تخریب‌پذیر»، به عنوان نمونه‌های حاضر در این برنامه اشاره نمود.

مرجع: «AZO Nano»