محققین دانشگاه منچستر، بر این باورند که با استفاده از فناوری نانو، راهکاری برای شناسایی و تشخیص زودهنگام آلزایمر یافته‌اند. فناوری توسعه یافته، با بکارگیری نشانگرهای زیستی در خون، سال‌ها پیش از بروز علائم بیماری آلزایمر، قادر به تشخیص آن بوده و روند آغاز شدن و پیشروی آن را پیش‌بینی می‌کند. این فناوری، در آزمایشگاه نانو پزشکی منچستر توسعه یافته و با توجه به مزایای تجاری فوق‌العاده آن، تحت حفاظت سیستم پتنت نیز قرار گرفته است.

آلزایمر یا به تعبیر عامیانه فراموشی، یکی از بیماری‌هایی است که در سنین کهنسالی ظاهر شده و مشکلات فراوانی را برای بیمار و اطرافیانش ایجاد می‌کند. مشکل بزرگ در مقابله با این بیماری، عدم تشخیص تا پیش از بروز علائم آن است که روند درمان را با محدودیت‌های فراوانی مواجه می‌سازد. پروفسور نیگل هوپر (Nigel Hooper)، از اعضای اصلی تیم تحقیق در این خصوص می‌گوید: «این فناوری، فرصت‌های جدیدی را برای پیش‌بینی شروع طیف گسترده‌ای از اختلالات تخریب عصبی ایجاد می‌کند».

نتیجه نهایی این فناوری نانویی که تأمین مالی آن از سوی شورای تحقیقات پزشکی صورت گرفته، استخراج سیگنال‌های خونی از فرآیند تخریب عصبی سلول‌ها است که در نهایت، به بروز علائم بیماری‌هایی همچون آلزایمر ختم می‌شود. اهمیت این فناوری، در این نکته نهفته است که تاکنون هیچ آزمایشی برای تشخیص زودهنگام آلزایمر وجود نداشته و عملاً تمامی فرآیندهای درمان، به بروز علائم منوط می‌شوند. در حال حاضر، آلزایمر با اسکن مغزی قابل تشخیص بوده و فقط در صورت نشان دادن علائم بیماری در فرد، می‌توان آن را انجام داد. همین موضوع و پتانسیل بالایی که آزمایش خون برای شناسایی نشانه‌هایی از تخریب عصبی دارد، محققین را به این فکر انداخت که راهی برای ارزیابی وضعیت تخریب عصبی سلول‌ها توسعه دهند.

چالش دوم تیم تحقیق، محدودیت در تشخیص نشانگرهای زیستی بود. این نشانگرها بسیار کوچک بوده و شناسایی آن‌ها بسیار دشوار است که به لطف فناوری نانو و بزرگنمایی نشانگرهای مذکور، امکان شناسایی و تجزیه‌وتحلیل آن‌ها نیز فراهم گردید. دکتر ماریلنا حادیمتریو (Marilena Hadjidemetriou)، یکی دیگر از اعضای تیم تحقیق در این خصوص می‌گوید: «اطلاعات پنهان در خون، احتمالاً منجر به انعکاس حوادث پیچیده‌ای می‌شود که در مغز بیماران آلزایمری رخ داده است. هدف ما، کشف این اطلاعات و شناسایی علائم اولیه آلزایمر در حالت قبل از بیماری (قبل از شروع تشکیل پلاک آمیلوئید در مغز) است که نیاز به یک سکوی استخراج خون از طریق فناوری نانو داشت».

پلاک‌های آمیلوئید، برای سلول‌های عصبی مضر بوده و از علائم مشخصه بیماری آلزایمر است. تیم تحقیق، فناوری نانو را به منظور افزایش حساسیت طیف‌سنجی به کار گرفته و از کره‌های کوچک نانویی به نام لیپوزوم، به‌عنوان ابزاری برای یافتن پروتئین‌های خاص بیماری در خون استفاده نمودند. هنگام تزریق در موش‌های مبتلا به آلزایمر، نانوذرات به‌طور خودکار صدها پروتئین مرتبط با بازسازی سلول‌های عصبی را بر روی سطح خود جذب کردند. در ادامه، نانوذرات بازیابی شده و امضای مولکولی سطح آن‌ها، مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت.

به تعبیر یکی از اعضای تیم تحقیق، این مطالعه را می‌توان شبیه به نوعی ماهیگیری دانست، بدین معنا که مشخص نبود در زیر سطح اقیانوس چه چیزی وجود دارد. نانوابزار توسعه یافته، امکان مشاهده عمق بیشتری از پروتئوم خون را فراهم نموده و پروتئین‌هایی که مستقیماً با فرآیندهای تخریب عصبی در مغز ارتباط دارند، شناسایی می‌شود. به نظر می‌رسد که با تجاری‌سازی فناوری، شاهد باز شدن پنجره جدیدی به روی بیماران مبتلا به آلزایمر خواهیم بود.

مرجع: «Health Europa»