مقدمه

بسیاری از مردم تصور می‌کنند که شرکت‌های مشهوری همچون فیسبوک، اپل، آمازون و گوگل، از همان روزهای اول با منابع مالی چشمگیر و تیمی بزرگ از تخصص‌های مختلف، شروع به فعالیت نموده و عملاً تصور این‌که این شرکت‌ها هم روزی تنها با یک ایده و توسط تیمی کوچک از بنیان‌گذارانی بی‌تجربه (از منظر کسب‌وکار) راه‌اندازی شده‌اند، برایشان دشوار است. این در حالی است که مرور داستان‌های موفقیت شرکت‌های بزرگ، نشان می‌دهد که بسیاری از آن‌ها، با حداقل امکانات و پس از شکست‌های مقطعی و پی‌درپی، به پیروزی دست یافته و به غول‌های امروزی مبدل شده‌اند. این داستان‌های مهیج و سرشار از فراز و نشیب، برخی از رموز کسب‌وکار و موفق شدن این دسته از شرکت‌ها را مشخص نموده و حتی می‌تواند مخاطبین را در میانه خواندن آن‌ها با ناامیدی از شکست یا انگیزه مجدد از پیروزی‌های کوچک، همراه سازد.

با روند رو به افزایش دیجیتالی شدن جنبه‌های زندگی بشر و رواج روزافزون اینترنت و تلفن‌های همراه هوشمند، خدمات نوآورانه‌ای در قالب اپلیکیشن‌های مختلف، از سفارش غذا گرفته تا رزرو ارزان‌ترین هتل‌ها، به آسان‌ترین شکل ممکن در دسترس کاربران قرار گرفته است. این امر، به حدی است که ما در بسیاری از لحظات زندگی خود، در حال استفاده از چندین اپلیکیشن و سرویس ارائه شده از سوی شرکت‌های مختلف می‌باشیم. اما آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که چه کسی ایده اصلی این خدمات منحصربه‌فرد را خلق نموده، چگونه آن‌ها را در قالب یک کسب‌وکار به پیش برده و جسارت تبدیل نمودن آن‌ها به واقعیت را داشته است؟ مهم‌تر از این موضوع، چگونه ایده خود را به یک شرکت چند میلیون دلاری (یا حتی چند میلیارد دلاری) مبدل نموده است؟ احتمالاً تعجب خواهید کرد، اگر بدانید که این افراد چگونه امپراتوری خود را تشکیل داده و به وضعیت کنونی دست یافته‌اند.

در این نوشتار، به مرور یک داستان کارآفرینی بسیار جذاب خواهیم پرداخت. داستان موفقیت «Airbnb» که مؤسسین آن، با ایده ناب و خلاقانه خود، زندگی بسیاری از افراد را تحت‌الشعاع قرار داده‌ و خود را به میلیاردها دلار درآمد رساندند.

ایده «Airbnb» چگونه خلق شد؟

ورود افراد غریبه به زندگی و خانه شخصی، احتمالاً ایده‌ای است که در نظر اغلب افراد، جالب نمی‌باشد. حال تصور کنید که در خانه نباشید و افراد غریبه بخواهند دو سه روزی در خانه شما مستقر شوند، این دیگر اصلاً قابل‌تحمل نخواهد بود! شاید عجیب به نظر برسد، اما همین ایده احمقانه، از سوی میلیون‌ها نفر از مشترکین «Airbnb»، نه تنها خوب، بلکه ایده‌ای بسیار درخشان است.

شما هم اگر اهل سفر باشید، احتمالاً با «Airbnb» آشنا خواهید بود. ایده‌ای منحصربه‌فرد برای ایجاد یک بازار آنلاین اجاره فضا که افراد متقاضی اسکان در یک محل خاص را، به صاحبان املاک در آن محل متصل می‌کند. این کسب‌وکار 31 میلیارد دلاری و درحال‌توسعه، از یک اتفاق جالب شروع شده است. دو دوست و هم‌کلاسی سابق، به نام‌های برایان چسکی (Brian Chesky) و جو گبیا (Joe Gebbia)، به سانفرانسیسکو نقل مکان نمودند. آن‌ها پس از این‌که در پرداخت اجاره آپارتمان خود به مشکل برخوردند، تصمیم گرفتند تا در اتاق نشیمن آپارتمان خود، یک تشک قرار داده و آن را به یک اتاق‌خواب همراه با صبحانه بدل نمایند.

این ایده که در ابتدا فقط برای کسب چند دلار بیشتر و کمک به پرداخت اجاره ماهیانه آن‌ها بود، دو سال بعد و در فوریه 2008، با پیوستن ناتان بلچارسیک (Nathan Blecharczyk)، به‌عنوان مدیر ارشد فناوری و سومین بنیان‌گذار شرکتی که نام آن را «AirBed & Breakfast» گذاشته بودند، به یک کسب‌وکار جدی برای آن‌ها مبدل شد.

در یازدهم آگوست سال 2008 میلادی، وب‌سایت «Airbedandbreakfast.com» راه‌اندازی شد. در تابستان آن سال، حاضران کنفرانس طراحی صنعتی که از سوی انجمن طراحان صنعتی آمریکا برگزار شده بود، با مشکل یافتن مکان اقامتی مواجه شدند و بدین شکل، آن‌ها نخستین مشتری‌های این سه کارآفرین جوان را تشکیل دادند.

توسعه کسب‌وکار و تجاری‌سازی ایده

در مارس 2009، نام شرکت به «Airbnb» تغییر یافت و کارکرد آن از اجاره تخت در فضاهای مشترک، به اتاق‌های اختصاصی و همینطور هر نوع فضای اقامتی در دسترس، گسترش یافت. این شرکت که در سال 2009 میلادی، به یافتن مکان و استقرار 21000 مهمان کمک کرده بود، هم‌اکنون بالغ بر شش میلیون نفر در سال را برای یافتن مکان اقامتی مناسب، راهنمایی می‌کند.

برای درک بهتر روند انفجاری توسعه کسب‌وکار «Airbnb»، به سال 2009 باز می‌گردیم؛ جایی که ایده متفاوت بنیان‌گذاران این شرکت، تا آن زمان بیش از ده هزار کاربر را جذب خود نموده بود. با توجه به دلیل پتانسیل‌های پیدا و پنهان این ایده، سرمایه‌گذاران مختلفی از آن استقبال نموده و همین کمک‌ها، موجب شد تا پلتفرم انحصاری این شرکت، امکانات متنوعی به آن بیفزاید.

از سال 2010 میلادی، روند انفجاری استفاده از این بازار آنلاین آغاز شد؛ به‌طوری که آمار 700 هزار رزرو در شب در این سال، در فوریه 2011 به یک میلیون و در ژانویه 2012، به پنج میلیون و در ژوئن همان سال، به ده میلیون افزایش یافت. خدمات این شرکت، هم‌اکنون در بیش از 81 هزار شهر و 191 کشور جهان ارائه شده و اثرات آن به نحوی قابل توجه بوده که در تابستان 2016، به درخواست سه عضو مجلس سنای آمریکا، تحقیقاتی پیرامون چگونگی تأثیرات «Airbnb» بر هزینه‌های مسکن در این کشور، آغاز شده است.   

فرآیند جذب سرمایه

«Airbnb»، در ابتدای کار خود با مشکلات فراوانی مواجه شد و کار به جایی رسید که مؤسسان آن، مجبور شدند تا برای تأمین هزینه‌ها و ادامه کار خود، چند ماهی به آماده‌سازی جعبه حبوبات و فروش آن‌ها بپردازند. در نهایت و پس از چند بار جواب رد شنیدن از سرمایه‌گذاران مختلف، این شرکت اولین سرمایه 112 میلیون دلاری خود را دریافت نمود و طی یک دهه، امپراتوری خود در بازار آنلاین مسکن را بنا نهاد.

زمستان سال 2009 (ژانویه)، «Airbnb» در شتاب‌دهنده استارت‌آپی «Y Combinator» پذیرفته شد و برای توسعه و تجاری‌سازی ایده‌اش، بودجه‌ای 20 هزار دلاری دریافت نمود. پاول گراهام (Paul Graham)، از بنیان‌گذاران این شتاب‌دهنده مشهور، با تأکید بر روش‌های خلاقانه مؤسسین «Airbnb» در تأمین اولیه کسب‌وکارشان از طریق بسته‌بندی و فروش غلات، اظهار می‌دارد: «حتی اگر هوادار ایده Airbnb هم نباشم، اما روش‌های خلاقانه آن‌ها برای رفع مشکلات مالی در ابتدای فعالیت‌هایشان، مرا به شدت تحت تأثیر قرار داد».

در نوامبر 2010، «Airbnb» توانست یک بودجه 7.2 میلیون دلاری، از «Greylock Partners» و «Sequoia Capital» دریافت نموده و اعلام نمود که از 700 هزار شب رزرو اقامتی صورت گرفته از طریق پلتفرم این شرکت، بیش از 80 درصد آن، متعلق به شش ماه گذشته‌اش بوده است. از همان زمان، سایر سرمایه‌گذاران هم ترغیب به حمایت از ایده «Airbnb» و مشارکت در این تجارت پرسود شدند.

طی سال‌های اخیر، فرآیند جذب سرمایه «Airbnb»، به دورهای «D» و «F» نیز کشیده شده است. از سال‌های آغازین فعالیت و سرمایه‌گذاری بذر که از سوی «Sequoia Capital» صورت گرفت، بالغ بر 55 سرمایه‌گذار، نظیر «Manhattan Venture Partners» و «G Squared»، نسبت به تأمین مالی آن اقدام نموده‌اند. برای درک بهتر موفقیت‌های «Airbnb» در زمینه جذب سرمایه‌گذار و میزان استقبال از ایده این شرکت از سوی سرمایه‌گذاران مختلف، بهتر است بدانید که تاکنون در این شرکت، بالغ بر 4.4 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری شده است.

محصول کلیدی

تفاوت کلیدی «Airbnb» با بسیاری از شرکت‌های فناور دارای محصول، داشتن یک ایده و خدمات مبتنی بر آن است. به عبارت دیگر، این شرکت مدل کسب‌وکار خود را مبتنی بر توسعه یک پلتفرم بازار آنلاین مکان‌های اقامتی بنا نموده که به افراد امکان می‌دهد تا خانه‌های خود را به صورت موقت، به متقاضیان اجاره دهند. «Airbnb» بابت هر رزرو، به‌عنوان کارمزد 3 درصد از میزبان و بین 6 تا 12 درصد از میهمان کسر می‌کند.

شاید اگر چند دهه قبل به چنین کسب‌وکاری فکر می‌شد، غیر قابل‌اجرا و در خوش‌بینانه‌ترین حالت، یک کسب‌وکار کوچک و محلی به نظر می‌آمد. اما «Airbnb» و موفقیت‌هایش، اثبات می‌کند که گاهی اوقات، یک ایده مبتنی بر خدمات، به شرط آن‌که یک نیاز ضروری مشتریان را برآورده سازد، تا چه حد می‌تواند سود ده و ارزشمند باشد.

شاید این سؤال را از خود بپرسید که چرا مردم پلتفرم «Airbnb» را این‌قدر دوست دارند. ترکیبی از عوامل مختلف، موجب استقبال قابل توجه از «Airbnb» شده است. اما در درجه نخست، قیمت مناسب اجاره فضا برای میهمانان (در مقایسه با هتل‌ها و اماکن اقامتی رسمی) و امکان درآمدزایی برای افراد معمولی صاحب خانه، محبوبیت «Airbnb» را به دنبال داشته است. آشنایی با فرهنگ محلی مناطق مختلف، دستیابی به اطلاعات دست اول و واقعی در مورد مکان‌های تفریحی و گردشگری منطقه (از طریق صاحب‌خانه) و حتی ملاقات با افراد جدید، از دیگر مزایا و دلایل استقبال از «Airbnb» است.

لازم به ذکر است که «Airbnb»، یک خط تلفن 24 ساعته برای میهمانان و میزبانان تدارک دیده تا هر گونه مشکل را با آن‌ها در میان بگذارند. علاوه بر این، اخیراً بیمه‌نامه‌ای برای جبران خسارات ناشی از سرقت و صدمه زدن به محل اقامت در بیش از 28 کشور، از جمله انگلیس ارائه شده که خانه میزبان را تا 600 هزار پوند بیمه می‌کند.